Zalecenia dietetyczne w zespole policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS), inaczej torbielowatość dotyka 10-15% kobiet w wieku rozrodczym. Pacjentka zgłasza się do lekarza najczęściej z nieregularnymi, często bolesnymi miesiączkami, bólami w podbrzuszu, brakiem owulacji, problemami z zajściem w ciążę. Objawy, które często towarzyszą to otyłość (występuje u 50% kobiet z PCOS), hiperandrogenizm, hirsutyzm (nadmierne owłosienie), trądzik (na brodzie i szyi), problem z utratą wagi pomimo diety i ćwiczeń.

Kobiety chorujące na PCOS często mają zaburzoną równowagę hormonalną. Za wysoki poziom LH (lutroppina) oraz zachwiana równowaga FSH/LH (hormony produkowane przez przysadkę mózgową) sprawiają, że w jajnikach zwiększa się ilość niedojrzałych pęcherzyków Gaafa i nie dochodzi do owulacji.
U zdrowych kobiet FHS (hormon folikutropowy) stymuluje dojrzewanie pęcherzyków Gaafa w jajnikach. Dochodzi do wzrostu estrogenów, co z kolei przyczynia się do wzrostu poziomu LH. Hormon LH odpowiada za pęknięcie pęcherzyka Gaafa i uwolnienie komórki jajowej, która przekształca się w ciałko żółte, produkujące progesteron.

Jednak, jeśli dojrzałe pęcherzyki nie pękną, wzrasta poziom estrogenów, natomiast występuje niedobór progesteronu. Występuje zbyt wiele pęcherzyków, produkujących androgeny (nadmierne owłosienie). Pęcherzyki rosną i obumierają, nie uwalniając jajeczek. Jajniki pełne są małych pęcherzyków, które zmieniają się w torbieliki lub cysty, stąd nazwa zespół policystycznych jajników. 

Choć sama choroba nie jest dietozależna, odpowiednia dieta podczas leczenia ma fundamentalne znaczenie. Bardzo często PCOS towarzyszy insulinooporność (link).

Zalecenia dietetyczne:
✅ z uwagi na zaburzenia hormonalne dochodzi do zatrzymania wody w organizmie, dlatego należy dużo pić, unikać potraw słonych, wzdymających, zatrzymujących wodę. Unikamy również dań smażonych i ciężkostrawnych
✅ bardzo często PCOS towarzyszy insulinooporność, w związku z tym wykluczamy z diety węglowodany proste na rzecz złożonych, co powoduje powolny wzrost poziomu glukozy we krwi
✅ bardzo ważne jest zwiększone spożycie błonnika (35-40g), który reguluje poziom glukozy
✅ węglowodany łączymy z błonnikiem, tłuszczem i białkiem (zbilansowany, pełnowartościowy posiłek), np. do owoców dodajemy orzechy i twaróg, do sałatek sos na bazie oliwy czy oleju lnianego
✅ ograniczamy owoce i wybieramy te o niskim IG, zawsze łączymy je z błonnikiem i tłuszczem
✅ jemy 3-5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu
✅ zmniejszamy ilość mięsa do 2-3 razy tygodniowo. Mięso dostarcza hormonów z zewnątrz, co zaburza pracę naszego układu hormonalnego
✅ ważne jest spożycie zdrowych tłuszczy oliwa, olej lniany, siemię lniane, chia
✅ z uwagi na zawartość fitoestrogenów, unikamy roślin strączkowych i soi

PRODUKTY ZALECANE
✅ duże ilości warzyw, zwłaszcza zielonych (bogatych w błonnik)
✅ owoce o niskim IG: truskawki, maliny, borówki, jeżyny, kiwi
✅ pieczywo pełnoziarniste lub żytnie na zakwasie
✅ zdrowe tłuszcze: ryby, olej lniany, oliwa, awokado, orzechy, pestki
✅ jaja
✅ chude mięso, ale w ograniczonych ilościach
✅ kiszonki
✅ kasza gryczana, brązowy ryż

PRODUKTY NIE ZALECANE
✅ ograniczamy węglowodany proste
✅ eliminujemy słodycze, produkty przetworzone, fast foody, słone przekąski
✅ warto ograniczyć nabiał, ponieważ podnosi testosteron
✅ rośliny strączkowe, soja
✅ posiłki o wysokim IG (liczymy IG całej potrawy, a nie poszczególnych składników)
✅ eliminujemy tłuszcze trans, które podwyższają poziom insuliny oraz złego cholesterolu LDL

Bardzo ważne jest dążenie do prawidłowej masy ciała (dieta redukcyjna w przypadku otyłości), ponieważ tkanka tłuszczowe również wydziela hormony, co jeszcze gorzej wpływa na rozchwianą już równowagę hormonalną.

SUPLEMENTACJA
Odpowiednia suplementacja w PCOS może skutecznie poprawić płodność, przywrócić cykl menstruacyjny oraz ułatwić zajście w ciążę.
✅ witamina D - może przywrócić regularne cykle miesiączkowe
✅ EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy) - należą do rodziny Omega 3, wpływają na obniżenie BMI, poziomu testosteronu oraz insuliny
✅ inozytol - składnik lecytyny, biorącej udział w gospodarce lipidowej, badania również wykazały że suplementacja inozytolu znacznie poprawia płodność
✅ selen, cynk
✅ chrom - zmniejsza stężenie insuliny i glukozy we krwi
✅ witaminy z grupy B

Komentarze